De midwinterhoorn is onmisbaar voor het jaarlijkse midwinterhoorn blazen. Het individueel of in groepen om beurten blazen op een houten hoorn, binnen de periode van de eerste Adventszondag tot en met Drie Koningen
op 6 januari, de midwinter- of Kerstperiode. De bedoeling van het blazen is het verdrijven van het donker (het slechte) en het oproepen dan wel het aankondigen van het komende licht (het goede)
Blazers
en ambachtslieden maken de midwinterhoorn, met een lengte van 120 centimeter tot ca. 150 centimeter, op traditionele wijze van een dikke tak of een stammetje. De hoorn bestaat uit twee uitgeholde helften hiervan, die weer aaneen gelijmd zijn of
bijeen gehouden worden door bandjes. Het bouwen bestaat uit een aantal logisch opeenvolgende stappen en vergt handvaardigheden met specifieke handgereedschappen. Een bouwer kan een goed klinkende midwinterhoorn bouwen die aan eisen voldoet volgens
de gangbare traditie. De hoorn wordt geblazen via een los schuin afgesneden conisch mondstuk, meestal van vlierhout (de Happe).
Eind 2013 is het Midwinterhoornblazen in Gelderland en Overijssel opgenomen
in de Nationale Inventaris van Immaterieel Cultureel Erfgoed. De Stichting Midwinterhoornblazen Twenthe en de Federatie van Gelderse Midwinterhoorngroepen hebben op 13 december 2013 het certificaat uitgereikt gekregen.
De twee erfgoedbeheerders vonden echter dat niet alleen de traditie van het blazen op de midwinterhoorn, maar ook de traditie van het bouwen van een midwinterhoorn moest worden geborgd. Vijf jaar na de borging van het Midwinterhoornblazen hebben
we de inschrijving van het Midwinterhoornbouwen beleefd.
Zaterdag 1 december 2018 heeft in het bijzijn van de burgemeester van de gemeente Berkelland, de heer Joost van Oostrum, en andere genodigden in
Café Restaurant Florijn in Gelselaar (Gld.) om 15.00 uur de inschrijving van de traditie van het midwinterhoorn-bouwen in de Inventaris van Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland formeel plaatsgevonden met de ondertekening van de betreffende stukken.
In de naastgelegen boerderij B’j Winkels was een zogeheten POP UP MIDWINTERHOORN MUSEUM ingericht dat de genodigden konden bezoeken om een beeld te krijgen van de reikwijdte en geschiedenis van de Midwinterhoorntraditie,
zowel vroeger als nu. Hier waren ook ervaren midwinterhoornbouwers aanwezig die uitlegden en demonstreerden hoe zo’n midwinterhoorn gemaakt wordt.
In de maand december is dit POP UP MIDWINTERHOORN MUSEUM ook te bezichtigen
in het Oude Stadhuis, Markt 2, 7241 AA Lochem. Voor de openingstijden kunt u de website van VVV Lochem raadplegen.
Nadat om 16:00 uur de kerkklokken het begin van de zondagsrust in Gelselaar ingeluid hadden, heeft de eerste
Midwinterhoornblazer bij de één na oudste Bentheimer zandstenen waterput de Advent aangeblazen. Zijn aanblazen werd opgevolgd door Midwinterhoornblazers bij de andere 4 waterputten in Gelselaar.
Na
het aanblazen bij de waterputten werd het geluid van de midwinterhoorn via een linie van Midwinterhoornblazers overgebracht van Gelselaar naar Eibergen. Op deze wijze werd de boodschap van de Midwinterhoorn van de plaats van bijschrijving overdragen aan het
WEMA (’s Werelds Eerste Midwinterhoorn Atelier) van de Midwinterhoorngroep Eibergen.
Eibergen is de plaats van waaruit Gerrit Hazewinkel in 1968 het Midwinterhoornblazen weer teruggebracht heeft in de Achterhoek.